काठमाडौं । पुस–माघदेखि बढ्न थाल्ने आगलागी र डढेलोका घटना चैत, वैशाख र जेठमा उच्च हुन्छ । राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्युनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणको तथ्याङ्क अनुसार पनि यो समय बढी हावाहुरी चल्ने, सुख्खा मौसम हुने कारण आगलागीका घटना बढी हुने गर्छन् ।
विगतमा आगलागी तथा डढेलोको बाट सखाप बन्ने गरेको सिन्धुपाल्चोकमा डढेलो रोक्न ५० बढी वनमा अग्निरेखा निमार्ण गरिएको छ ।
गर्मीयाम सुरु भएसँगै सिन्धुपाल्चोकको ५० बढी सामुदायिक वनले अग्नीरेखा निर्माण गरेका छन् । डिभिजन वन कार्यालयसँगको समन्वय तथा स्थानीयको श्रमदानमा हरेक सामुदायिक वनमा कम्तीमा २ किलोमिटर क्षेत्रसम्म ४ मिटरसम्मको चौडाई राखेर अग्नी रेखा बनाइएका छन् । अग्नी रेखाले वनमा आगो लागि हाले पनि आगो नियन्त्रण गर्न सजिलो हुने र अन्य विरुवामा नोक्सान नपुग्ने स्थानिय बताउछन् ।
सामुदायिक वनका पदाधिकारी र स्थानीयलाई डढेलो रोक्ने घटना अभ्यास र लाग्न नदिन अपनाउनुपर्ने विधि, पूर्वसूचनाबारे हरित स्वंयसेवक र सव–डिभिजन वन कार्यालयहरुले वन क्षेत्रमा नै पुगेर प्रशिक्षण दिने क्रम जारी छ ।
स्थानियले अग्निरेखा बनाउने तरिका संगै सरसफाई पनि गर्ने गरेका छन् । स्थानियले अग्नीरेखा निर्माण र डढेलोमा अत्यावश्यक सामान तथा उपकरणसँगै डढेलो निभाउने सिप पनि सिक्न पाएका छन् ।
अभियानमा स्थानीयलाई साथ दिन सेना, सशस्त्र प्रहरी र नेपाल प्रहरी पनि सहभागी भईरहेका छन् । आगलागी र डढेलोका कारण विगतमा वर्षमा सखाप हुने वन मध्य चैतसम्म जोगिएपछि स्थानियलाई पनि खुशि छन् ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय सिन्धुपाल्चोकका अनुसार अहिलेसम्म गौरीशंकर संरक्षण केन्द्रमा पर्ने भोटेकोशी, त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका क्षेत्रसहित जुगल, लिसखु गाउँपालिका गरी एक दर्जन वनक्षेत्रका ८२ हेक्टरभन्दा बढी वन डढेलोले नष्ट भएको छ ।
आगलागीमा मानवीय क्षति नभएको र हाल सबै वनमा आगो नियन्त्रणमा आइसकेको छ । सिन्धुपाल्चोकमा विगतका वर्षमा वनमा डढेलो लाग्दा हरित स्वंयसेवक र सुरक्षकर्मीको अग्ररसतामा नियन्त्रणमा ल्याइएपनि स्थानियको सहभागीता न्युन रहन्थ्यो । तर यो वर्ष आगलागी तथा डढेलोका घटना हुनै नदिन र भइहालेमा पनि जोखिम कम गर्न समुदायको सहभागीतामा बनेको अग्नी रेखा प्रभावकारी बनेको छ ।
गाउँमा घरहरू पातलिँदा र अन्यत्र बसाईसराईं हुँदा जंगलमा रहेको पातपतिङ्गरको प्रयोग हुन छाडेको छ । जसकाकारण जंगलमा पातपतिङ्गर थुप्रिने क्रम बढ्दो छ र आगलागीका सम्भावना बढेको छ । यस्तो बेला डढेलो रोक्न वनमा बन्ने अग्नीरेखा प्रभावकारी देखिएको छ । तर स्थानिय तहले यो विषयमा चासो कम दिएको गुनासो अभियानमा लागेकाहरु बताउछन ।
