काठमाडौं । राजतन्त्रको पक्षमा चलेको आन्दोलन हिंसात्मक बन्न पुगेको छ । प्रदर्शनकारीहरुले सार्वजनिक सम्पत्तिदेखि व्यक्तिका सम्पत्तिमा आगजनीदेखि तोडफोडका घटनाहरु देखिए । यस्तोमा कसरी प्रदर्शनस्थल रणमैदानमा परिणत भयो त ?
राजतन्त्रको पक्षमा राजनीतिक दलदेखि विभिन्न समूह र व्यक्तिहरु सक्रिय बनेका छन् । यसक्रममा शुक्रबार दुर्गा प्रसाईको नेतृत्वमा आन्दोलन भयो । यो आन्दोलन उग्र र अराजक बन्यो । यसैक्रममा एकजना प्रदर्शनकारीको मृत्यु भइसकेको छ भने दर्जनौं घाइते छन् ।
प्रदर्शनकारीको आक्रमणबाट दर्जनौं सुरक्षाकर्मीहरु समेत घाइते भएका छन् । राजावादीहरुको विहिबारदेखि कै चालचलनले यहिलेको भयान स्थिति आउन पुग्यो । राजसंस्था पुनस्र्थापनाका लागि गठित संयुक्त जनआन्दोलन समितिले विहीबार गणतन्त्रवादी दलहरूलाई एक हप्ताको अल्टिमेटम दिएको थियो ।
बिहीबार उनीहरुले यतिमात्रै भनेनन्, दुर्गा प्रसाईलाई आन्दोलन परिचालन समितिको कमाण्डर नै बनाए । उनै कमाण्डरले आयोजना गरेको शुक्रबारको कार्यक्रम अराजक मात्रै बनेको छैन्, विध्वशंतातर्फ नै हेलियो ।
जुलुस र ¥याली जम्मा हुँदासम्म स्थिति सामान्य नै थियो । प्रदर्शनकारीहरु शान्तिपूर्वक नै सडकमा आए । तर, जब दुर्गा प्रसाई गाडीमा प्रदर्शनस्थलतर्फ आए, स्थिति बिग्रिदै गयो । दुर्गा प्रसाईले प्रहरीमाथि नै गाडी हुईकाउने गरि गाडी अघि बढाउन भने । आफै चढेको सवारीले प्रहरी किच्ने स्थिति दुर्गा प्रसाईले बनाएपछि प्रदर्शनकारीहरु थप आक्रोशित बन्ने मौका पाए ।
प्रहरीलाई किच्ने प्रयास गरेपछि त्यसबेलासम्म प्रहरीले स्थिति नियन्त्रणमा लिन सामान्य बल प्रयोग गर्न थाल्यो । यता, प्रदर्शनकारी उग्र बन्न थाले । प्रहरीमाथि ढुंगामुढा प्रहार गर्न थाले । प्रहरीले पनि सुरक्षा स्थिति नियन्त्रणमा लिन अश्रुग्यास प्रहार गर्न थाल्यो । त्यसपछि स्थिति नियन्त्रणमा लिन कठिन बन्दै गयो । आगलागीदेखि उदण्डताका घटना बढ्न थाले ।
प्रदर्शनको माहोल बिग्रिएपछि के–के भयो ?
– तीनकुने स्थित एक घरमा आगजनी
– कोटेश्वर क्षेत्रमा स्थानीयको घरदेखि व्यापारीका सामाग्री सडकमा ल्याएर आगजनी
– प्रदर्शनकारीहरुले उग्रता देखाउदै हतियार खोस्नेदेखि ढुंगामुढा प्रहार तीव्र पारे
– नेकपा एकीकृत समाजवादीको पार्टी कार्यालयमा आगजनी
– नेकपा माओवादी केन्द्रको पार्टी कार्यालयमा पनि आगजनी प्रयास
– सरकारी तथा अन्य सवारी साधनमा व्यापक आगजनी र तोडफोड
– कोटेश्वरस्थित भाटभटेनी स्टोरमा तोडफोडका साथै खाद्यान्न, तरकारी, मदीराजन्य वस्तु लुटपाट
– जडिबुटीस्थित जडिबुटी प्रशोधन केन्द्रमा आगजनी
– एमाले पार्टी कार्यालयमा पनि तोडफोड र आगजनीको प्रयासकासाथै ट्याक्सीमा आगजनी
– अन्नपूर्णपोस्टको कार्यालयमा आगजनी प्रयासका साथै तोडफोड
– कान्तिपुर मिडियामा पनि ढुंगामुढासँगै तोडफोड
– तीनकुने क्षेत्रमै सशस्त्र प्रहरीको सवारीमा ढुंगामुढा
– माओवादी केन्द्रीय कार्यालय अगाडी गाडी र मोटरसाइकलमा आगजनी
– त्रिभुवन विमानस्थलबाहिर राजावादीको आगजनीले उडान नै प्रभावित
प्रदर्शनकारीहरुले अनियन्त्रित भई व्यक्तिगत सम्पत्तिमा क्षति पु¥याउन थालेपछि सरकारले समेत सुरक्षा तैनाथीदेखि कफ्र्यु आदेश जारी गर्दै स्थितिलाई नियन्त्रणमा लिने प्रयास गरेको छ ।
सरकारले सेना परिचालन गरिसकेको छ भने सुरक्षा निकायका प्रमुखसँगको बैठकपछि सरकारले शान्ति सु–व्यवस्था कायम गराउन गोली प्रहारको आदेश समेत दिएको छ ।
के ग¥यो सरकारले ?
– राजावादीको आन्दोलन हिंसात्मक बनेपछि कफ्र्यू जारी
– तीनकुने क्षेत्रमा सेना परिचालन
– सुरक्षा तैनाथी बढाइयो, सार्वजनिक रुपमा यात्रा र भेला जुलुसमा पूर्णतः प्रतिबन्ध
– गृहमन्त्रालयमा सुरक्षा निकायको बैठकपछि आवश्यक सुरक्षा योजना तर्जुमा
– दुर्गा प्रसाईले प्रहरीलाई मार्न गाडी हुईक्याएको भन्दै बल प्रयोग गरेको दाबी
– कफ्र्यू अवधिभर आदेश पालना नगरे गोली प्रहारको आदेश
– क्षति विवरण संकलनदेखि अभियोजनको तयारी तीव्र
– व्यक्तिगत सम्पत्ति केन्द्रित लुटपाट, आगजनी र तोडफोडमा व्यक्ति पहिचानको काम तीव
– विमानस्थलदेखि पार्टीका हेडक्वाटरमा सुरक्षा तैनाथी बढाइयो
– स्थिति नियन्त्रणमा लिन सरकारले अश्रुग्यास, पानीको फोहोरा, लाठीचार्जपछि हवाई फायर ग¥यो
– प्रदर्शनको क्रममा आन्दोलनकारी र सुरक्षाकर्मीतर्फ केहि घाइते
के भन्यो सरकारले ?
राजावादीको प्रदर्शनबाट क्षति पुग्नुका साथै हिंसा भड्किने खतरा देखिएपछि सरकारले यसलाई आपराधिक कर्मको रुपमा ब्याख्या गरेको छ । सरकारले पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्दै राजावादीको प्रदर्शनमा भएको क्षति र हिंसाको मुख्य दोषीको रुपमा दुर्गा प्रसाई र पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहलाई ठहर गरेको छ ।
सरकारले लोकतन्त्रमा शान्तिपूर्वक आफ्ना माग राख्न पाउने भएपनि व्यक्तिगत तथा सार्वजनिक सम्पत्तिको क्षतिलाई सहन गर्न नसकिने भनेको छ । प्रदर्शन र आन्दोलनबाट भएको क्षतिको परिपुरणदेखि अभियोजनको पक्षलाई समेत निष्पक्ष रुपमा गर्ने भनेको छ ।
