रुपन्देही । साधारणतया मानिसको सोंच सधैं एकनास हुँदैन । त्यसैले हरेक क्षण र परिस्थिति अनुसार फरक–फरक सोचाई आउनछ । सोच कुनै सकारात्मक हुन्छन्, त केही नकारात्मक । नकारात्मकता बढ्दै गयो र त्यसैको शिकार भयो भने मानिसले आत्महत्या गर्ने सम्भावना अधिक हुन्छ । व्यक्तिगत जीवनसँगै समाजिक मूल्य मान्यता, संस्कारले थिचिँदा पनि मानिसलाई आत्महत्याको अवस्थामासम्म पुर्याउने सम्भावना उत्तिकै हुन्छ । यी र यस्तै कारणले पछिल्लो समय रुपन्देहीमा आत्महत्याको दर उच्च भइरहेको छ । 

रुपन्देहीमा पछिल्लो समय आत्महत्याका ग्राफ उच्च भइरहेको छ । प्रहरी तथ्यांक अनुसार पछिल्लो पाँचवर्षमा मात्रै १ हजार १ सय ७६ जनाले झुण्डिएर, विष सेवन गरेर, हातहतियार प्रयोग गरेर, हाम फालेर, करेन्ट र आगो लगाएर आत्महत्या गरेका छन् । मानिसले यसरी आत्महत्या गर्नुको विभिन्न कारण छन् । 

अत्महत्याका प्रमुख कारण 

- चरम आर्थिक नोक्सानी

-  असफल प्रेम सम्बन्ध 

-    उदास र निराशावादी भावना

-    अत्यधिक रिस

-   संयमता गुमाउने प्रवृति 

-    गम्भीर रोग, 

-    अपमानबोध, असुरक्षा, असन्तुष्टि
 
-   निरन्तर दूव्र्यवहारको शिकार

-   बढी महत्वकांक्षी, मानसिक तनाव, बहुविवाह, आत्मग्लानी, गरिबी, 

-    वैदेशिक रोजगारी, श्रीमान–श्रीमतीबीच मनमुटाव, पारिवारिक विछोड 

यि र यस्ता कारणले गर्दा मानिसले आत्महत्याको बाटो रोज्ने गरेको प्रहरी अध्ययनले देखाएको छ । 

वर्षेनी आत्महत्याका घटनाहरु बढ्दै गएपनि न्युनिकरण र सचेतनामूलक कार्यक्रम खासै हुन सकेका छैनन् । स्थानीय तह र प्रहरीले बेलाबेल आयोजना गर्ने सचेतनामूलक कार्यक्रम पनि त्यति प्रभावकारी देखिएका छ्रैनन् । प्रहरी तथ्यांक अनुसार सबैभन्दा बढी आत्महत्या गर्नेमा १६ देखि २५ वर्ष उमेर समूहका किशोरकिशोरी र युवायुवती छन् । युवाहरुलाई रोजगार बनाउने, सचेतना बृद्धि गर्नुका साथै मनोवल बढ्ने खालका कार्यक्रममा जोड्न सके आत्माहत्या न्यूनीकरण गर्न सकिने विशेषज्ञहरु बताउँछन् । 

प्रहरी तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष २०७७–०७८ मा २५०, ०७८–०७९ मा २६६, ०७९–०८० मा २४१, ०८०–०८१ मा २५५ र २०८१–०८२ को फागुन मसान्तसम्म १६४ जनाले आत्महत्या गरेका छन् ।आत्महत्याको लक्षण पहिचान गरेर रोकथाम गर्नु निकै चुनौतीपूर्ण कार्य हो । 

त्यसैले मानिसले तत्कालै र दीर्घकालीन रुपमा आइपर्ने दुःख र निरासाको क्षण धैर्य गरेर केहीबेर पर्खने हो भने त्यो पल व्यतित भएर जान्छ । यसले आफ्नो आत्महत्याको सोचमा पुनर्विचार गर्न मद्दत गर्छ । थोरै समयमा आफूले गरेको धैर्यतामा अरुबाट थप सहयोग प्राप्त हुनसक्छ, यसले आत्महत्या गर्ने अवस्थामा पुगेको जो कोहीको पनि जीवन जोगिन सक्छ । 

त्यसैले धैर्य गर्ने बानी बसालौं, आत्महत्याका लक्षण देखिएकाहरुलाई सहयोग र परामर्श दिनेतर्फ सचेत बनौं ।