रुपन्देही । जहाज उडान–अवतरणका लागि भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा आरएनपी–एआर प्रणाली लागू गरिएको छ । विमानस्थलमा बिहीबारदेखि यो प्रविधि लागू गरिएको हो ।
हिउँदमा बाक्लो हुस्सुले भिजिबिलिटी कम हुँदा उडान–अवतरण प्रभावित हुँदै आएका थिए । यो प्रविधि लागूपछि कम भिजिविलिटमा पनि जहाज उडान–अवतरण गर्न सक्नेछन् ।
भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा जहाज उडान–अवतरणका लागि आरएनपी–एआर प्रणाली लागू गरिएको छ । यहाँ आइएलएस प्रणाली जडान गरिएको अवस्था भएपनि भारतले अनुमति नदिँदा प्रयोगमा ल्याइएको थिएन ।
जसले गर्दा दिउँदमा बाक्लो हुस्सुले जहाज उडान–अवतरणमा समस्या हुँदै आएको थियो । कैयौ पटक अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरु डाइभर्ट गर्नु परेको थियो । यसै समस्यालाई समाधानका लागि विकल्पमा नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले बिहीबारदेखि विमानस्थलमा आरएनपी–एआर प्रणाली लागू गरेको हो ।
विश्वका धेरै देशका विमानस्थलहरुमा र वायुसेवामा प्रयोग भइसकेको यो प्रणाली भू–उपग्रहमा आधारित हुन्छ । उपकरणमा आधारित उडान–अवतरण प्रणाली (इन्स्टुमेन्टल ल्यान्डिङ सिस्टम, आइएलएस) प्रविधिको विकल्पमा आरएनपी–एआर अर्थात (रिक्वायर्ड नेभिगेसन पफर्मेसन–अथोराइजेसन रिक्वायार्ड) प्रविधि प्रयोगमा ल्याइएको हो ।
विमानस्थलका अनुसार आरएनपी–एआर प्रणालीको सहायताले गौतमबुद्ध विमानस्थलमा न्यूनतम ९ सय मिटरको भिजिबिलिटीमा पनि जहाजहरु सहजरुपमा उडान–अवतरण हुनसक्ने छन् ।
भू–उपग्रहमा आधारित रहेको यो प्रणालीले भिजिबिलिटीको कारणले उडान र अवतरणमा आइरहने अवरोध हटाउने विश्वास गरिएको छ । अहिले विमानस्थलमा यान्त्रिक प्रविधि मार्फत् जहाज उडान–अवतरण हुँदै आएका छन् ।
यसमा कम्तिमा १ हजार ८ सय मिटर भिजिविलिट आवश्यक छ । विमानस्थलमा नयाँ विधि लागू गरिए पनि बिहीबारबाटै कार्यान्वयनमा भने आउने छैन । यसका लागि वायुयान, पाइलटदेखि एटिसीका कर्मचारी सम्मले निश्चित रिक्वायर्डमेन्ट पूरा गरी तालिम लिनुपर्र्ने हुन्छ ।
यो विधिबाट उडान गर्न चाहने अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवाले आफ्नो देशको नियामक निकायबाट अनुमति लिएको हुनुपर्छ । र, नेपालको नियामक निकायबाट पनि प्रमाणीकरण गरेको हुनुपर्छ ।
गौतमबुद्ध विमानस्थलमा आरएनपी–एआर प्रणाली लागू भएसँगै इच्छुक वायुसेवा कम्पनीले आवश्यक प्रक्रिया पूरा गरेर उडान गर्न सक्नेछन् । अहिले फ्लाई दुबईले भैरहवामा आरएनपी–एआर विधि प्रयोगको अनुमति माग्दै आवेदन पेस गरेको छ ।
भैरहवामा उडान गर्न इच्छुक र विगतमा उडान गरेका जहाजमा पनि यो प्रविधि भएकाले केही सहजता हुने विमानस्थलले जनाएको छ । आरएनपी–एआर प्रणालीका लागि जमिनमा कुनै भौतिक पूर्वाधार बनाउनुपर्दैन ।
आवश्यक पूर्वाधार जहाजमा नै हुन्छन् । अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्ने ठूला जहाजमा भू–उपग्रहमा आधारित सिस्टम अनबोर्ड नै हुने विज्ञ बताउँछन् ।
