दान बहादुर बुढा

जलवायु परिवर्तनले मच्चायो वितण्डा ! मुगुमा हाहाकार ! शुक्रबार, माघ २५, २०८१ जलवायु परिवर्तनको प्रभावले नेपाललाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नेक्रम बढ्न थालेको छ । अहिले माघको तेस्रो साता भइसक्यो तर पनि न त हिमाली क्षेत्रमा प¥याप्त हिमपात भएको छ, न त तराई क्षेत्रमा पुग्ने वर्षा । अन्य क्षेत्रमा जस्तै यस वर्ष हिमपात नहुँदा मुगुका किसानहरु समेत नराम्रोसँग प्रभावित भएका छन् ।

मुगुका १७ विद्यालयमा नेपाली र भोट भाषामा पढाई शुक्रबार, पुस २६, २०८१ नेपालको संविधानले स्थानीय पाठ्यक्रमको परिकल्पना गर्दै त्यसको निर्माण गर्ने जिम्मेवारी स्थानीय तहलाई दिएको छ । सोही अनुरुप मुगम कार्मारोङ गाँउपालिकाले भोट र नेपाली भाषामा पाठ्यपुस्तक निर्माण गरी पठनपाठनमा सन्चालनमा ल्याएको छ ।

युवाहरु विदेशिँदा जन्ती र मलामीको अभाव बिहीबार, पुस ११, २०८१ यतिबेला मुगुका अधिकांश युवाहरु रोजगारीका लागि भारततिर जाने गरेका छन् । गाउँमा कुनै किसिमको रोजगारीको सिर्जना नभएपछि उनीहरु भारततिर लागेका हुन् । गाउँमा उत्पादन गरेको खेतिले वर्षको ६ महिना पनि जिविकोपार्जन गर्न मुश्किल पर्ने भएपछि युवाहरु विदेशिन बाध्य भएका हुन् । गाँउ घरमा अन्य कुनै पनि आयस्रोत नहुदा सवै युवाहरु...

मुगुमा अज्ञात रोगले मर्न थाले चौरी र याक बुधबार, पुस १०, २०८१ मुगुको मुगुम कार्मारोङ्ग गाउँपालिका २ मा स्थानीयले पालेका चौरी तथा याकहरु मर्न थालेका छन् । उच्च हिमाली क्षेत्र, भौगोलिक कठिनाई, दुर्गम र उर्वर जमिनको अभावका कारण आयातित खानामा बाँच्नु पर्ने भएकाले मुगुम कार्मारोङ्ग गाउँपालिकाका स्थानीयहरुले दूध खान, छुर्पी बनाउन र भारी बोक्न चौरी तथा याकहरु पाल्ने गर्दछन् ।

मुगुका कैदीबन्दी थुनामा राख्न अन्य जिल्लाहरु पठाइँदै बुधबार, मंसिर ५, २०८१ मुगुमा कारागार भवन प्रयोगविहीन हुँदा थुनुवालाई अन्य जिल्ला स्थानान्तरण गर्नु पर्ने बाध्यता छ । निर्माण सम्पन्न भइ प्रयोगमा आउनुपर्ने भवन संरचना शहरी डिभिजन भवन जुम्लाले हस्तान्तरण नगरेपछि कैदीबन्दीदेखि थुनुवाहरु बाहिरका जिल्लामा पठाउनु परिरहेको छ । भवन ९ वर्षदेखि अलपत्र बन्दा राज्यको ठूलो धनराशी अनावश्यक खर्च भइरहेको छ ।

विमानस्थलको निर्माणाधिन टर्मिनल भवन अलपत्र आइतबार, कात्तिक १८, २०८१ मुगुको एक मात्र रारा–ताल्चा विमानस्थलमा निर्माणाधीन रहेको नागरिक उड्ययन प्राधिकरणको कार्यालयको टर्मिलन टावरसहितको भवन निमाण अलपत्र छ । ठेकेदारको ढिलासुस्ती र लापरवाहीका कारण ४ पटक म्याद थप्दा पनि निर्माण पुरा हुन सकेको छैन । ताल्चा विमास्थलमा सेवा सुविधा सम्पन्न पूर्वाधार समेत नहुँदा जोखिमपूर्ण उडान अवतरण हुने गरेको छ ।

राज्यको नियम विपरित मुगुको गमगढीमा व्यापार व्यवसाय शुक्रबार, कात्तिक १६, २०८१ मुगुको सदरमुकाम गमगढी बजार लगायतका स्थानीय तहमा व्यवसाय सञ्चालन गदै आएका ब्यापारीहरुले राजश्व छली गर्दै आएको अनुगमको क्रममा पाइएको छ । अनुगमनकै क्रममा व्यापारीहरुले म्याद नाघेका र मूल्य सूचीसमेत नराखी खाद्यान्न लगायतका वस्तुहरु बिक्रिवितरण गरिरहेको समेत भेटिएको छ ।

रारामा प्राकृतिक पर्यटनको मात्रै चर्चा, ओझेलमा धार्मिक स्थल बुधबार, साउन ३०, २०८१ रारा ताल भन्ने बित्तिकै धेरैलाइ लाग्छ यो एउटा चर्चित पर्यटकीय स्थल हो । पर्यटकीय स्थलको रुपमा चर्चित बन्दै जाँदा राराको धार्मिक पक्ष भने छायाँमा पर्दै गएको छ । ताल आसपासमा रहेका विभिन्न धार्मिक स्थलहरूको प्रचार–प्रसार र संरक्षणमा राज्यको कुनैपनि निकायको ध्यान नपुग्दा यहाँको धार्मिक पक्ष क्रमश ओझेलमा पर्दै गएको हो...

माटोको स्वास्थ्यमा बदलाव, कसले बनायो खराब ? शुक्रबार, जेठ ३२, २०८१ केही हप्ता पहिले मुगुका चार स्थानीय तहमा रहेको खेतियोग्य जमिनको माटो परीक्षण गरियो । माटो परीक्षण गर्दा खेतियोग्य जमिनमा अम्लीय र क्षारीयपना बढी देखियो ।

बर्थिङ्ग सेन्टर भवन ६ वर्षदेखि अलपत्र बुधबार, जेठ २३, २०८१ मुगुमा निर्माण थलिएको बाम बर्थिङ्ग सेन्टरको भवन ६ बर्षदेखि अलपत्र छ । प्रदेश सरकारले बजेटमै हेला गर्दा निर्माणाधीन भवन ६ वर्षदेखि अलपत्र बनाइएको हो ।

गर्मी बढेसँगै मुगुका भेडीगोठ चिसो खोज्दै पाटनतर्फ बिहीबार, जेठ १७, २०८१ गर्मी बढेपछि बेसी, गाँउघरमा, राखेका मुगुका भेडी गोठाला बथानसहित पाटन उक्लिएका छन् । बेँसीमा खेति गर्ने समय हुनुका साथै घाँसपात दाना र चरन क्षेत्रको समस्या हुने हुदा वैशाखदेखि नै गोठालाले भेडाको बथान पाटनतर्फ लैजान सुरु गर्छन् ।

मर्मत नहुँदा मुगुवासी ज्यान हत्केलामा राखेर पुल तर्दै शनिबार, जेठ १२, २०८१ मुगुको सोरु गाउँपालिकाको कुलाहामा २०३९ सालमा निर्माण भएको कुलाह झोलुङ्गे पुल जीर्ण बनेको लामो समय भइसक्यो ।

रारामा १० जिल्लाका १७ टिम कबड्डीमा भिड्दै मंगलबार, वैशाख २५, २०८१ यहाँको छाँयानाथ रारा नगरपालिका वडा नम्बर ९ मा अवस्थित नेपालको ठूलो ताल रारामा सञ्चालन हुने कर्णालीकै प्रथम प्रदेशस्तरीय कबड्डी खेलमा १० जिल्लाका १७ टिम दर्ता भएका छन् । यही बैशख २६ गतेबाट राराको किनारमा रहेको ओखरबोटामा हुने उक्त खेलमा १७ टिम भिड्ने भएका हुन् ।